Khoảng 4.000 năm trước, con người đã đẽo tre thành những chiếc chốt hình răng, sau đó sử dụng chúng để hoàn thiện nụ cười của họ. Đến năm 1500 trước Công nguyên, người Ai Cập đã sử dụng dây vàng và bạc để xâu răng nhân tạo lại với nhau. Những phiên bản ban đầu của cầu răng này sau đó được cố định vào các răng liền kề để lấp đầy khoảng trống và khoảng trống. Như bạn có thể tưởng tượng, loại thay thế răng này không cải thiện chức năng khớp cắn hoặc sức khỏe răng miệng, mặc dù nó giúp tăng tính thẩm mỹ. Vào thế kỷ thứ 7 ở miền bắc nước Ý, người Etruscans đã tạo ra phiên bản răng giả đầu tiên được ghi nhận. Để làm điều này, răng của động vật hoặc con người được giữ lại với nhau bằng các dải vàng, sau đó đặt vào miệng.
Hình 1. Bản sao răng giả của người Etruscan, Bảo tàng Khoa học Luân Đôn
Ngày nay, với sự phát triển vượt bậc của ngành khoa học kỹ thuật, các phương pháp trồng răng càng ngày càng hoàn thiện, đáp ứng được nhu cầu về chức năng ăn nhai, phát âm và thẩm mỹ. Có 3 phương pháp trồng răng chính: cấy ghép răng (Implant nha khoa), cầu răng, hàm giả tháo lắp.
Cấy ghép răng (Implant nha khoa)
Implant nha khoa được xem là phương pháp vượt trội với nhiều ưu điểm so với các phương pháp trồng răng hiện nay. Kỹ thuật này được thực hiện để thay thế chân răng bằng cách đặt một trụ Implant làm từ Titanium vào trong xương hàm chỗ răng bị mất. Trụ Implant này sẽ đóng vai trò nâng đỡ cho các răng giả được lắp bên trên sẽ giúp phục hồi hình dạng ban đầu của hàm và chức năng của răng. Các phục hồi này có thể ở nhiều dạng khác nhau như cầu răng, mão răng hay hàm giả trên Implant. Đây được xem là giải pháp tối ưu cho hầu hết các trường hợp mất một hay nhiều răng, dù cho nguyên nhân là gì.
Hình 2. Cấy ghép Implant nha khoa
Ưu điểm:
- Ưu điểm lớn nhất là răng thay thế giống như răng thật và có thể tồn tại trong nhiều thập kỷ.
- Tỷ lệ thành công cao ở người khoẻ mạnh.
- Ổn định, thoải mái, vững chắc, thực hiện chức năng tốt.
- Độc lập, không đòi hỏi loại bỏ cấu trúc ở những răng liền kề (không mài răng kế cận).
- Dễ dàng vệ sinh, ít đòi hỏi “bảo trì” hơn các phục hồi khác.
- Thẩm mỹ cao.
Nhược điểm:
- Đây là một thủ thuật ít nhiều có tính xâm lấn, được xếp loại tiểu phẫu thuật. Vì vậy, bạn cần phải có sức khỏe thể chất tốt để phẫu thuật và phục hồi.
- Thời gian điều trị kéo dài, gồm nhiều công đoạn, cần nhiều thời gian để lành vết thương và thực hiện phục hình (khoảng 3 - 6 tháng).
- Tỷ lệ thành công thấp hơn ở những bệnh nhân có một số vấn đề sức khoẻ như đái tháo đường, sử dụng bisphosphonate, hút thuốc lá… và vệ sinh răng miệng kém.
- Thường đắt tiền hơn các lựa chọn khác. Giá tiền của điều trị này tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau: loại, số lượng, kích thước implant, có cần ghép thêm xương hay nướu răng không…
Cầu răng
Là phương pháp trồng răng phổ biến lâu nay và đến hiện tại vẫn là một trong những cách trồng răng thịnh hành nhất nhờ vào lợi ích kinh tế, chức năng ăn nhai và cảm giác cố định. Kỹ thuật này được thực hiện bằng cách đặt một mão răng hoặc chụp răng lên 2 trụ là hai răng thật cạnh răng bị mất. Mão này đóng vai trò như một cầu răng để lấp đi phần trống do mất răng bằng 1 phần thân răng giả nằm chính giữa, trong khi đó, 2 răng làm trụ 2 bên sẽ được mài bớt phần men răng để sửa soạn hình dạng một cách phù hợp để đặt mão lên.
Hình 3. Cầu răng
Ưu điểm:
- Cố định, không xê dịch, ăn nhai dễ dàng.
- Chi phí thấp hơn và tốn ít thời gian hơn cấy ghép implant.
- Ít phụ thuộc vào tiền sử bệnh của bệnh nhân và có thể được thực hiện ở mọi lứa tuổi.
- Thẩm mỹ.
- Yêu cầu về xương, mô mềm cũng như các cấu trúc xung quanh ít nghiêm ngặt hơn cấy ghép. Do đó, bệnh nhân ít phải thực hiện các điều trị đi kèm hơn (ghép xương, ghép nướu…).
Nhược điểm:
- Phải có răng liền kề vùng mất răng.
- Răng làm trụ bị mài mất mô răng.
- Khó vệ sinh, dễ bị đọng thức ăn ở bên dưới nên có nguy cơ viêm nướu, sâu răng cao nếu không vệ sinh sạch sẽ. Viêm nhiễm xung quanh cầu răng có thể dẫn đến mất răng trụ. Do đó, bạn phải vệ sinh vùng mang cầu răng thật kỹ càng.
- Thời hạn sử dụng trung bình khoảng 5 - 15 năm do các vấn đề phát sinh trong lúc mang cầu răng như vệ sinh kém gây sâu răng, mất răng, gãy vỡ vật liệu… .
Hàm giả thảo lắp
Đây là phương pháp giúp khắc phục tình trạng mất răng truyền thống đã có từ rất lâu. Người mang có thể chủ động lắp vào và tháo ra bất cứ khi nào. Hàm giả bao gồm răng giả và phần nền hàm bằng nhựa có màu hồng tương tự nướu răng tự nhiên. Răng giả thường bằng nhựa, cũng có thể có răng composite hay sứ. Hàm giả toàn phần được dùng cho người mất toàn bộ răng. Cấu trúc của hàm giả toàn phần tương tự như hàm răng thật. Hàm giả bán phần dùng cho người vẫn còn một hoặc nhiều răng. Chúng có tác dụng lấp các khoảng trống tại các vị trí mà răng thật đã bị mất. Hàm giả bán phần sẽ được bổ sung thêm móc có tác dụng gắn vào răng bên cạnh ngăn không cho xô lệch. Để tăng tính vững chắc của hàm, người ta có thể thêm vào phần nền hàm một khung kim loại.
Hình 4. Hàm giả tháo lắp
Ưu điểm:
- Ít tốn kém nhất.
- Ít phải mài hay điều chỉnh các răng kế cận hơn cầu răng.
- Dễ dàng sửa chữa và thay thế hơn so với các lựa chọn phục hình mất răng khác.
- Có phần nướu giả để bù đắp mô nướu và xương đã tiêu nên khá thẩm mỹ.
- Dễ dàng tháo rời để vệ sinh sạch sẽ hàm cũng như các răng còn lại.
Nhược điểm
- Có thể bạn sẽ không thoải mái khi mang vì có cảm giác đó là vật lạ, cảm thấy cồng kềnh, khó chịu trong miệng.
- Hàm sẽ có tính xê dịch ít nhiều khi ăn nhai, tạo cảm giác bất ổn.
- Hàm phải được tháo và vệ sinh sau mỗi lần ăn. Nếu không giữ vệ sinh sạch sẽ, nguy cơ sâu răng và viêm nhiễm các răng còn lại là rất cao.
- Do có khả năng tháo rời nên có thể phát sinh nhiều hư hỏng trong lúc mang hơn.
- Thẩm mỹ không cao vì có thể bị lộ các thành phần của hàm khi ăn uống, cười nói…
Như vậy, mỗi phương pháp thay thế răng mất đều có ưu điểm và nhược điểm nhất định. Trên thực tế, bạn có thể lựa chọn loại hình trồng răng phù hợp với tình trạng mất răng, tình trạng sức khỏe toàn thân và điều kiện kinh tế của bản thân. Có thể kết hợp nhiều loại phục hình với nhau tùy vào từng trường hợp. Bạn nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín, chất lượng để được bác sĩ thăm khám và tư vấn các kế hoạch điều trị thích hợp.
KHOA RĂNG HÀM MẶT