Ngủ ngáy là gì?

Ngủ ngáy là khi bạn đang ngủ có phát ra âm thanh gây ồn ào nhưng bạn không hay. Những người xung quanh có thể nghe tiếng ngáy trong lúc họ thức nhưng bạn thì thường phủ nhận “tôi không ngáy”. Nhiều người thân của người có chứng ngủ ngáy thường phải khó vào giấc ngủ khi người thân ngủ bên cạnh hay ngáy. Thậm chí, ngủ ngáy có thể khiến vợ chồng chia tay, nhiều người không dám lập gia đình…

Nguyên nhân ngủ ngáy

Người ngủ ngáy có thể có 1 hoặc kết hợp cùng lúc nhiều nguyên nhân sau.

1. Tắc nghẽn đường hô hấp mũi: Người bị dị ứng mũi hoặc viêm xoang có thể chỉ ngáy trong mùa dị ứng hoặc khi xoang nhiễm trùng. Hoặc nếu người bệnh có các dị tật mũi như vách ngăn lệch, polyp mũi cũng đối diện nguy cơ gây ra tắc nghẽn đường thở và ngủ ngáy.
2. Giảm trương lực cơ trong cổ họng và lưỡi: các mô liên kết nâng đỡ vùng này lỏng lẻo khiến lưỡi bị tụt lại phía sau và che lấp đường thở gây ngáy. Nguyên nhân do say xỉn, sử dụng thuốc ngủ hoặc ngủ quá sâu. Ở một người, quá trình lão hóa cũng khiến các cơ vùng này giãn ra, không được nâng đỡ cũng gây ra tiếng ngáy.
3. Mô họng quá lớn: mỡ ở vùng hầu họng người thừa cân, béo phì nhiều hơn người bình thường làm hẹp khoảng không giữa vùng hầu họng và thanh quản, từ đó tạo ra tiếng ngáy. Hay trẻ viêm amidan và vòm họng lớn cũng dễ tạo ra tiếng ngáy khi ngủ.
4. Vòm miệng và/hoặc lưỡi gà dài (mô treo ở phía sau miệng): cũng thu hẹp khoảng trống từ mũi đến cổ họng và va chạm với nhau khiến đường thở tắc và gây ra tiếng ngáy.
5. Mất ngủ: ngủ không đủ giấc có thể dẫn đến giãn cổ họng cũng gây ngáy.
6. Vị trí ngủ: nằm ngủ ngửa, ngủ gối cao gây gập cổ ngáy làm hẹp đường thở; gây ngáy.
7. Ngưng thở khi ngủ: ngáy cũng có thể liên quan với tắc nghẽn ngưng thở khi ngủ. Trong trường hợp nghiêm trọng này, các mô họng ngăn chặn một phần hoặc hoàn toàn đường thở, gây ngáy. Một số dị tật bẩm sinh do hẹp cổ họng, cuống lưỡi to, cuống họng dài cũng gây ngáy.
8. Uống bia rượu: hệ thần kinh trung ương bị ức chế và rối loạn làm giãn các cơ vùng cổ và đường hô hấp dễ đóng lại hơn, dẫn đến ngủ ngáy.
9. Hút thuốc lá nhiều khiến người hút thuốc thường dễ bị viêm họng, trong khi các mô dễ bị rung hơn, đường hô hấp dễ bị đóng lại vào ban đêm. Tốt nhất không hút thuốc lá trước khi đi ngủ và bỏ thuốc lá.

Dấu hiệu nhận biết ngủ ngáy

• Bạn hay ngừng thở, giật mình khi đang ngủ.
• Buồn ngủ vào ban ngày.
• Nhức đầu buổi sáng.
• Tăng cân.
• Buổi sáng thức dậy mệt mỏi, uể oải.
• Không tập trung vào ban ngày.

Chẩn đoán ngủ ngáy

• Cấp độ 1: ngáy ít, tiếng ngáy không to. Thế nhưng khi nằm nghiêng bạn sẽ ngừng ngáy.
• Cấp độ 2: ngáy vừa phải, tiếng ngáy to hơn. Khi nằm ngủ ở tư thế nghiêng, bạn cũng hết ngáy.
• Cấp độ 3: ngáy rất to dù bạn nằm ngủ ở tư thế nào và kèm theo triệu chứng nghẹt thở nhất thời, khiến người ngáy tỉnh giấc với trạng thái mệt mỏi. Mức độ này có thể nguy hiểm tới sức khỏe của bạn.

Bác sĩ khám xem âm lượng và tần suất ngáy của bạn, tư thế ngủ, các vấn đề ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn từ thói quen sinh hoạt, vật dụng, môi trường xung quanh…

Cách chữa ngủ ngáy hiệu quả

• Phương pháp không dùng thuốc: giảm cân, giảm uống rượu bia, cai hút thuốc lá, thay đổi tư thế ngủ, từ nằm ngửa chuyển sang nằm nghiêng.
• Phương pháp cho ngủ ngáy nặng: nếu người bệnh kèm chứng ngưng thở khi ngủ có thể đeo mặt nạ áp lực có hỗ trợ oxy trên mũi khi ngủ. Cách này hiệu quả gần 100% nhưng người bệnh bất tiện nếu không ngủ ở nhà.
• Thiết bị dùng trong miệng: bác sĩ cho bạn dùng một khuôn nâng cao vị trí hàm, lưỡi và vòm miệng để giữ cho không khí đi qua. Bạn cần tham khảo thêm bác sĩ nha khoa.
• Phương pháp phẫu thuật cho người bệnh điều trị các biện pháp trên không hiệu quả để mở rộng đường họng, chích cuống họng, cuống lưỡi, cắt amidan, cắt ngắn những phần mô thừa trong cổ họng để tăng cường lưu thông đường hô hấp. Riêng mổ bằng phương pháp laser có thể khắc phục được những nhược điểm của phẫu thuật truyền thống vốn đau, lâu lành nhưng phải thực hiện nhiều lần mới hiệu quả.
• Cắt bỏ mô bằng tần số song: sử dụng song vô tuyến (radio) cường độ thấp để thu nhỏ mô trong vòm miệng, giúp giảm ngủ ngáy. Y học nhận thấy với phương pháp này phải nghiên cứu thêm.